نویسنده منتقد: ستاره کوشا

فیلم بی بدن به کارگردانی مرتضی علیزاده (اولین تجربه کارگردانی) به  نویسندگی کاظم دانشی با حضور و درخشش در جشنواره فیلم فجر ۴۲ رونمایی شد و در در نوروز و بهار ۱۴۰۳به اکران عمومی رسید.

کاظم دانشی پیش از این با فیلم ها و سریال های موفق “یاغی” و فیلم “بی رویا که مرا برد” فعالیت نموده است.فیلم به صورت آزاد از یک پرونده جنایی واقعی و بسیار پرحاشیه در سال‌های گذشته الهام گرفته است (پرونده آرمان و غزاله)

از بازیگران اصلی این فیلم می توان به الناز شاکردوست، سجاد بابایی، پژمان جمشیدی، گلاره عباسی، سروش صحت، عرفان ناصری و.. اشاره کرد.

این فیلم همچنین حضور و درخشش قابل قبولی در جشنواره فیلم فجر ۴۲ (نامزد چندین جایزه و برنده سیمرغ بهترین فیلمنامه و بهترین بازیگر نقش مکمل مرد برای عرفان ناصری)، و در گیشه داشته است.

خلاصه داستان :

فیلم “بی بدن” داستان خانواده‌ای را روایت می‌کند که فرزندشان به قتل رسیده است. متهم اصلی، پسری به نام “آرمان” (با الهام از پرونده واقعی) است که ادعا می‌کند از محل جسد اطلاعی ندارد. خانواده مقتول در تلاشند تا با پیدا کردن جسد، مسیر پرونده را به سمت قصاص هموار کنند. فیلم در بستری از کشمکش‌های حقوقی، اجتماعی و عاطفی میان خانواده مقتول، خانواده متهم و سیستم قضایی روایت می‌شود و به چالش‌های قانونی و اخلاقی پیرامون این پرونده می‌پردازد.

نقد فیلم:

“بی بدن” یکی از فیلم‌های قابل توجه جشنواره فجر ۴۲ و اکران نوروز ۱۴۰۳ بود که هم از نظر منتقدان و هم مخاطبان با استقبال مواجه شد. این فیلم به دلیل پرداختن به یک موضوع حساس و ملتهب اجتماعی و همچنین کیفیت ساخت خود، مورد توجه قرار گرفت.

نقاط قوت این فیلم:

1. فیلمنامه (کاظم دانشی): شاید قوی‌ترین نقطه فیلم، فیلمنامه آن باشد. کاظم دانشی که پیشتر نیز در آثارش دغدغه‌های اجتماعی و جنایی را نشان داده، در “بی بدن” نیز موفق شده داستانی پرکشش و چندلایه بنویسد. فیلمنامه به خوبی تنش را در طول روایت حفظ می‌کند و با گره‌افکنی‌ها و دیالوگ‌های حساب شده، مخاطب را درگیر نگه می‌دارد. پرداختن به زوایای مختلف پرونده (قانونی، اجتماعی، عاطفی) و نمایش تقابل خانواده‌ها از نقاط قوت فیلمنامه است. نامزدی و دریافت سیمرغ بهترین فیلمنامه گواهی بر این مدعاست.

2. بازی‌های درخشان: “بی بدن” محل درخشش بازیگران، به خصوص الناز شاکردوست و سجاد بابایی است. الناز شاکردوست در نقش مادر مقتول، یکی از بهترین بازی‌های کارنامه خود را ارائه داده و به خوبی درد، خشم و استیصال یک مادر داغدار را به تصویر می‌کشد. سجاد بابایی نیز در نقش متهم، پیچیدگی‌ها و ابهامات شخصیت را به شکلی باورپذیر ایفا می‌کند. پژمان جمشیدی در نقشی جدی و متفاوت، گلاره عباسی در نقش مادر متهم و به خصوص عرفان ناصری در نقش وکیل تسخیری (که سیمرغ نقش مکمل مرد را دریافت کرد) نیز بازی‌های بسیار خوبی ارائه می‌دهند و ترکیب بازیگران، یکی از نقاط قوت اصلی فیلم است.

3. کارگردانی مرتضی علیزاده (اولین تجربه): برای یک فیلمساز اولی، مرتضی علیزاده توانسته اثری خوش‌ساخت و کنترل شده بسازد. او به خوبی اتمسفر سنگین و پرتنش فیلم را ایجاد کرده و بازی‌های درخشانی از بازیگرانش گرفته است. ریتم فیلم هرچند گاهی کند می‌شود، اما در مجموع مناسب ژانر و موضوع است و کارگردان توانسته تعلیق لازم را ایجاد کند.

4. پرداختن به یک موضوع حساس و ملتهب: فیلم شجاعت به خرج داده و به سراغ پرونده‌ای رفته که افکار عمومی را به شدت درگیر کرده بود. هرچند فیلم به صورت آزاد به این پرونده می‌پردازد، اما توانسته بخشی از چالش‌های حقوقی، اجتماعی و اخلاقی مرتبط با آن را به تصویر بکشد و بحث‌هایی را در جامعه برانگیزد.

5. تصویر جامعه و رسانه: فیلم به خوبی نشان می‌دهد که چگونه یک پرونده جنایی می‌تواند تحت تأثیر افکار عمومی، جوسازی‌های رسانه‌ای و فشارهای اجتماعی قرار گیرد و بر سرنوشت افراد درگیر تأثیر بگذارد.

نقاط ضعف:

1. ابهامات و پایان‌بندی: هرچند فیلمنامه در مجموع قوی است، اما برخی ابهامات در روند داستان یا انگیزه‌های شخصیت‌ها ممکن است برای برخی مخاطبان قانع‌کننده نباشد. پایان‌بندی فیلم نیز با توجه به ماهیت پرونده واقعی، تا حدی باز یا تلخ است که ممکن است برای همه رضایت‌بخش نباشد.

2. ریتم گاهی کند: در برخی بخش‌ها، به خصوص اوایل فیلم یا صحنه‌هایی که بیشتر متکی بر دیالوگ هستند، ریتم فیلم کمی کند می‌شود که ممکن است برای برخی مخاطبان خسته‌کننده باشد.

3. وابستگی به پرونده واقعی: هرچند الهام از پرونده واقعی یک نقطه قوت است، اما برای کسانی که به جزئیات آن پرونده واقفند، فیلم ممکن است حرف تازه‌ای نداشته باشد یا صرفاً بازگویی بخشی از ماجرا به نظر برسد. همچنین، حساسیت موضوع واقعی، دست فیلمساز را در برخی پرداخت‌ها محدود کرده است.

4. عدم پرداخت عمیق‌تر به برخی زوایا: با توجه به پیچیدگی پرونده، فیلم پتانسیل پرداخت عمیق‌تر به موضوعاتی مانند روانشناسی متهم، تأثیر زندان، یا نقش دقیق‌تر نهادهای مختلف را داشت که شاید به دلیل محدودیت‌های زمانی یا ساختاری، به آن‌ها کمتر پرداخته شده است.

جمع‌بندی:

“بی بدن” یک فیلم جنایی-اجتماعی جدی و قابل احترام است که تلاش می‌کند به یک موضوع تلخ و حساس اجتماعی بپردازد. فیلمنامه قوی کاظم دانشی، بازی‌های درخشان بازیگران (به خصوص الناز شاکردوست و سجاد بابایی) و کارگردانی قابل قبول مرتضی علیزاده در اولین تجربه، از نقاط قوت اصلی آن هستند.

این فیلم موفق می‌شود تنش و درام لازم را ایجاد کند و مخاطب را با چالش‌های اخلاقی، حقوقی و عاطفی مواجه سازد. هرچند ممکن است در برخی جزئیات یا ریتم ایراداتی به آن وارد باشد و پایان‌بندی آن برای همه قانع‌کننده نباشد، اما در مجموع اثری خوش‌ساخت و تأثیرگذار است که ارزش تماشا دارد.

“بی بدن” نشان‌دهنده استعداد کارگردان و توانایی نویسنده در خلق آثار پرتنش و درگیرکننده در ژانر اجتماعی-جنایی است و برخلاف فیلم‌هایی مثل “تمساح خونی” که هدف اصلی‌شان سرگرمی صرف است، تلاش می‌کند تا لایه‌های عمیق‌تری از جامعه و مسائل آن را به تصویر بکشد.

در نهایت:

اگر به فیلم‌های درام اجتماعی با موضوعات حساس، پرونده‌های جنایی واقعی و بازی‌های قوی علاقه دارید، “بی بدن” قطعاً فیلمی است که باید ببینید. این فیلم شما را به فکر فرو می‌برد و بحث‌های مهمی را درباره عدالت، قصاص، بخشش و نقش جامعه در پرونده‌های این چنینی مطرح می‌کند.